Αθηναϊκό “fringe”

Του Γ.Σβώλου 

Έχουμε αναφερθεί ξανά στην βαθμιαία ανάδυση νέων, περιφερειακών μουσικών χώρων, που, ως προς το μέγεθος, το προβαλλόμενο ρεπερτόριο αλλά και το κοινό προς το οποίο αποτείνονται, ουδεμία σχέση έχουν με «παραδοσιακές» αίθουσες συναυλιών όπως το Μέγαρο, ο «Παρνασσός», το Ινστιτούτο Γκαίτε ή αίθουσες ρεσιτάλ ωδείων όπως του «Φίλιππος-Νάκας» ή του “Athenaeum”. Τους νέους αυτούς χώρους θα χαρακτηρίζαμε ως “fringe” (περιθωριακούς), με το ειδικό περιεχόμενο και τους θετικούς συσχετισμούς που φέρει ο όρος αυτός στην Δύση. Πρωτοεμφανίστηκαν πριν δύο-τρία χρόνια καταθέτοντας τις συνειδητά εκκεντρικές προτάσεις τους με πολύ ενδιαφέροντα χρονισμό, την ίδια στιγμή που μείζονες θεσμοί και κεντρικοί χώροι εκδηλώσεων άρχιζαν να πλήττονται από τις επιπτώσεις της οικονομικής κρίσης. Ασφαλώς, ουδείς θα ισχυριζόταν ότι η παρέμβασή τους αναστατώνει την τοπογραφία ή διαταράσσει διαμορφωμένες βασικές ισορροπίες της αθηναϊκής μουσικής ζωής. Ωστόσο, τα όσα συμβαίνουν εκεί συνιστούν καλομελετημένες μίκρο-αντι-προτάσεις. Συχνά, μάλιστα, το ενδιαφέρον τους ισομοιράζεται ανάμεσα στα ίδια έργα και στον τρόπο που αυτά συνδυάζονται μεταξύ τους ενεργοποιώντας συνειρμούς, φωτίζοντας συγγένειες, παραπέμποντας σε εξωμουσικά συμφραζόμενα κλπ. Τέλος, ας μη γελιόμαστε: στη χώρα μας ο ιστορικός (δηλαδή ο προ του 1950) μουσικός μοντερνισμός εξακολουθεί να θεωρείται απαγορευτικά δύσπεπτος, ενώ -για να θυμηθούμε λίγο τον Μπρεχτ!- η πρόσληψη της σοβαρής μουσικής συνεχίζει να συντελείται κυρίως ως  «γαστριμαργική» απόλαυση και πολύ λιγότερο ως πολιτιστικό γεγονός με προεκτάσεις. Συνεπώς η δυνατότητα να ακούσει κανείς ζωντανά σπάνιο ρεπερτόριο, και μάλιστα έξυπνα διασυνδεδεμένο με ιστορικά ή σύγχρονα συμφραζόμενα, λειτουργεί πολλαπλώς θετικά: ως σωτήρια παρακαμπτήριος που δίνει διεξόδους, προσφέρει ευκαιρίες να κερδηθεί χαμένος χρόνος και να καλυφθούν χρόνια ελλείμματα εκσυγχρονισμού, ξαναχαρίζει στην ακρόαση της σοβαρής μουσικής την ζωογόνο αίσθηση της συνάφειας με το παρόν και της περιπέτειας, του απροσδόκητου και του επικίνδυνου…

Περιπλανήσεις στις εσχατιές του πιανιστικού ρεπερτορίου

Sciarrino, Feldman, Murail

Το “About” είναι ένας πολιτιστικός χώρος στον όροφο βιομηχανικού κτιρίου στου «Ψυρρή» που συνδυάζει με επιτυχία λειτουργίες αίθουσας εκθέσεων και αίθουσας για ρεσιτάλ. Στις 21/1/2012, η πιανίστρια Μαρία Αλούπη παρουσίασε εκεί το πρώτο μέρος διμερούς ρεσιτάλ αφιερωμένο στην γραφή του μοντερνισμού για το πιάνο υπό τον τίτλο “Dérive” («Περιπλάνηση»). Οργανωμένο ως ακουστική περιπέτεια αποκαλυπτικών αντιπαραθέσεων, το πρώτο μέρος είχε ως θέμα τοπία υγρά και πόλεις που βυθίζονται κυριολεκτικά ή μεταφορικά. Περιλάμβανε σύγχρονες συνθέσεις των Σαλβατόρε Σιαρίνο («Χαμένος σε μια πόλη του νερού», 1990-91), Κουμεντάκη («Αλογάκι της Παναγίας» από τη «Μεσόγειο Έρημο»), Τριστάν Μουράϊγ («Ο μανδραγόρας, 1993»), Μόρτον Φελντμαν («Το ανάκτορο στο Μάρι», 1986), οι οποίες εναλλάσσονταν με κομμάτια του πατριάρχη της σύγχρονης γραφής για το πιάνο Φραντς Λιστ («Γκρίζα σύννεφα», «Πένθιμη γόνδολα», «Σκοτεινό άστρο»).

Γ.Κουμεντάκη ς- F.Liszt

Η Αλούπη κινήθηκε στο εκκεντρικό αυτό ρεπερτόριο με άνεση και σιγουριά δίνοντας αναγνώσεις τελετουργικής προσήλωσης, που συνδύαζαν κατάνυξη και πνευματική εγρήγορση. Απέδωσε εύστοχα και υποβλητικά την «γκόθικ» αίσθηση ακινητοποιημένου ψυχικού χρόνου στις συνθέσεις των Σιαρίνο και Μουράϊγ, έκανε την διάτρητη από σιωπές, αποσπασματική παρτιτούρα του Φέλντμαν να ηχήσει με φυσικότητα και αναμετρήθηκε επιτυχημένα με τα ρητορικώς φορτισμένα μουσικά και δραματικά μεγέθη του Λίστ. Το δεύτερο μέρος του αφιερώματος δόθηκε μία εβδομάδα αργότερα, στις 28/1/2012, και είχε έμφαση στο στοιχείο της ερήμου αλλά και στα όσα, συνειρμικά, φέρνει η αναφορά στην «Έρημη Χώρα». Περιλάμβανε έργα των Κάρλχαϊντς Στοκχάουζεν, Γκαλίνα Ουστβόλσκαγια, Βόλφγκανγκ Ρημ, Ουνσούκ Τσιν και Τζον Κέϊτζ, που παίχτηκαν σε αντιπαράθεση προς συνθέσεις των Σούμπερτ, Σκριάμπιν και Ντεμπυσσύ
Πηγή: http://www.classicalmusic.gr