Η συμβολή της μουσικής στην ανάπτυξη του εγκεφάλου

Πολλές σύγχρονες επιστημονικές εργασίες έχουν πλέον αποδείξει ότι η μουσική εκπαίδευση και η μουσική ακρόαση συμβάλλουν σημαντικά στην ανάπτυξη των ανώτερων εγκεφαλικών-γνωστικών λειτουργιών αλλά και γενικότερα στη φυσική, συναισθηματική και πνευματική ανάπτυξη των ατόμων.

Άρα η ενασχόληση με τη μουσική, και ιδιαίτερα η συστηματική μουσική εκπαίδευση, δεν έχει νόημα μόνο όσον αφορά την ανάπτυξη μουσικών δεξιοτήτων αλλά ενισχύει την ανάπτυξη και τη διαφοροποίηση των λειτουργιών του κεντρικού νευρικού συστήματος.

Η ενασχόληση με τη μουσική προάγει την περαιτέρω ανάπτυξη του όγκου του εγκεφάλου αλλά και της παρεγκεφαλίδας, με αποτέλεσμα βελτίωση του συντονισμού κινήσεων και της μνήμης. Σημαντική διαφορά παρουσιάζεται ως προς την ποσότητα της φαιάς ουσίας στον εγκέφαλο σε άτομα που είχαν εμπλακεί σε συστηματικές μουσικές δραστηριότητες από πολύ μικρή ηλικία σε σχέση με άτομα που δεν ασχολήθηκαν με τη μουσική. Επίσης, το νευρικό νήμα (corpus callosum) που συνδέει το αριστερό με το δεξί ημισφαίριο του εγκεφάλου, και η λειτουργία του, σχετίζεται με τη συνεργασία των δύο ημισφαιρίων και είναι κατά 15-20% μεγαλύτερο στους μουσικούς έναντι των μη μουσικών. Πολλά επιστημονικά δεδομένα δείχνουν ότι η πρώιμη μουσική εκπαίδευση συμβάλλει στην ενδυνάμωση και ταχύτερη λειτουργία των εγκεφαλικών νευρώνων και τη γενικότερη αισθητικο-κινητική ανάπτυξη του εγκεφάλου. Αποτέλεσμα, λοιπόν, της συστηματικής ενασχόλησης με τη μουσική είναι η περαιτέρω ανάπτυξη της ικανότητας ομιλίας, η ενίσχυση της οπτικής αντίληψης, η βελτίωση της ακουστικής αντίληψης και του συντονισμού κινήσεων.

Εχει βρεθεί ότι η ακρόαση της μουσικής του Mozart (βλ. σονάτα Κ.448 για δύο πιάνα) μπορεί να βελτιώνει τη γνωστική ικανότητα των μαθητών (το περίφημο Mozart Effect), τη μνήμη αλλά και άλλες εγκεφαλικές λειτουργίες όπως είναι η προσωρινή χωρική αντίληψη (spatial-temporal reasoning) και η χωρική απεικονιστική αντίληψη (spatial-recognition reasoning).

 Αυτό πρακτικά σημαίνει ότι η ακρόαση της μουσικής του Mozart ενισχύει την ικανότητα αντίληψης χωρο-χρονικών παραμέτρων και ανώτερων, μαθηματικής φύσης, εγκεφαλικών λειτουργιών. Εχει επίσης αποδειχτεί ότι οι μαθητές που διαθέτουν πρώιμη μουσική παιδεία παρουσιάζουν αξιοσημείωτα καλύτερη επίδοση στο σχολείο και εμφανίζουν πολύ μεγαλύτερο ποσοστό εισαγωγής στην ανώτατη εκπαίδευση. Ακόμη, τα παιδιά που συμμετέχουν σε ορχήστρες ή χορωδίες μαθαίνουν να συνεργάζονται, γίνονται κοινωνικότερα και αποδίδουν καλύτερα σε επίπεδο συλλογικών δραστηριοτήτων σε σχέση με παιδιά που δεν συμμετέχουν σε μουσικές δραστηριότητες.

Η σύγχρονη νευρο-επιστήμη (cognitive neuroscience) αποδεικνύει σήμερα αυτό το οποίο οι αρχαίοι Ελληνες γνώριζαν εμπειρικά, δηλ. ότι η μουσική εκπαίδευση και ακρόαση δεν καλλιεργεί μόνο τις καθαρά μουσικές δεξιότητες αλλά βελτιώνει και προάγει πολλαπλές δεξιοτήτες. Δεν ήταν τυχαίο, λοιπόν, ότι οι αρχαίοι Ελληνες τοποθετούσαν τη μουσική στον κορμό της παιδείας, αφού θεωρούσαν ότι η ιδανική παιδεία πρέπει να περιλαμβάνει μουσική για τον Νου και φυσική άσκηση για το Σώμα.

Γράφει ο ΘΑΝΑΣΗΣ ΔΡΙΤΣΑΣ, καρδιολόγος, Ωνάσειο Καρδιοχειρουργικό Κέντρο, συνθέτης