Σαν σήμερα στη μουσική... Heitor Villa-Lobos

   Σαν σήμερα 5 Μαρτίου 1887 γεννήθηκε Βραζιλιάνος συνθέτης Heitor Villa-Lobos

Ελαιογραφία του Roca (Συλλογή Eschig).

Γεννήθηκε στις 5 Mαρτίου 1887  ο Βραζιλιάνος συνθέτης Heitor Villa-Lobos, ίσως ‘’η πιο σημαντική δημιουργική φιγούρα του 20ου αιώνα στη μουσική της Βραζιλίας’’. Ο Villa-Lobos έγραψε πολλά ορχηστρικά έργα, μουσική δωματίου, οργανικά και φωνητικά. Η μουσική του επηρεάστηκε τόσο από τη λαϊκή μουσική της Βραζιλίας και υφολογικά από την ευρωπαϊκή κλασική παράδοση, όπως φαίνεται έντονα στις ‘’Bachianas Brasileiras’’. Στην πρώιμη παιδική ηλικία του Villa-Lobos, η Βραζιλία γνώρισε μια περίοδο κοινωνικής επανάστασης και εκσυγχρονισμού, την κατάργηση της δουλείας το 1888 και την ανατροπή της αυτοκρατορίας της Βραζιλίας το 1889. Οι αλλαγές στη Βραζιλία αντανακλώνται και στη μουσική ζωή της: στο παρελθόν η ευρωπαϊκή μουσική ήταν η κυρίαρχη επιρροή και τα μαθήματα στο Conservatorio de Música στηρίχτηκαν στην παραδοσιακή αντίστιξη και αρμονία. Ο Villa-Lobos υποβλήθηκε για λίγο σε αυτή την τυπική εκπαίδευση. Μετά από μερικά άκαρπα μαθήματα αρμονίας, έμαθε να παίζει βιολοντσέλο, κιθάρα και κλαρίνο. Γύρω στο 1905, μετά από μια περίοδο εξερεύνησης του ‘’σκοτεινού’’ λαογραφικά εσωτερικού της Βραζιλίας, εγκατέλειψε κάθε ιδέα συμβατικής εκπαίδευσης και μελέτησε τις πορτογαλικές, αφρικανικές και ινδιάνικες επιρροές της βραζιλιάνικης μουσικής. Οι πρώτες του συνθέσεις ήταν το αποτέλεσμα του αυτοσχεδιασμού στην κιθάρα αυτής της περιόδου. Το 1912, ο Villa-Lobos παντρεύτηκε την πιανίστα Lucilia Guimarães, τελείωσε τα ταξίδια του και ξεκίνησε την καριέρα του ως σοβαρός συνθέτης. Η μουσική του άρχισε να δημοσιεύεται το 1913. Το 1930, ο Villa-Lobos, ο οποίος είχε προγραμματίσει να ταξιδέψει στο Παρίσι με πρόθεση να μείνει στην πόλη, αναγκάστηκε λόγω της επανάστασης να μείνει στη Βραζιλία και οργάνωσε πατριωτικές συναυλίες γύρω από το São Paulo. Το 1932 έγινε διευθυντής του Superindendência de Educação Musical e Artistica (SEMA) και στα καθήκοντά του περιλαμβάνονταν η διεύθυνση συναυλιών, όπως οι πρεμιέρες των έργων ‘’Missa Solemnis’’ του Λούντβιχ βαν Μπετόβεν και ‘’Λειτουργία σε σι ελάσσονα’’ του Γιόχαν Σεμπάστιαν Μπαχ, καθώς και έργα Βραζιλιάνων συνθετών. Η θέση του στο SEMA τον οδήγησε να συνθέσει κυρίως πατριωτική και προπαγανδιστική μουσική. Η σειρά των ‘’Bachianas Brasileiras’’ υπήρξε μια αξιοσημείωτη εξαίρεση. Συνέθεσε κοντσέρτα για πιάνο, τσέλο (το δεύτερο το 1953), κλασική κιθάρα (το 1951 για τον Σεγκόβια, ο οποίος αρνήθηκε να παίξει μέχρι ο συνθέτης να προσθέσει μια cadenza το 1956), άρπα (για τον Nicanor Zabaleta το 1953) και φυσαρμόνικα (για τον John Sebastian τον πρεσβύτερο το 1955-6). Άλλες παραγγελίες ήταν η Συμφωνία αρ. 11 (για την Συμφωνική Ορχήστρα της Βοστόνης το 1955) και η όπερα ‘’Γέρμα’’ (1955-1956) βασισμένη στο έργο του Φεντερίκο Γκαρθία Λόρκα. Τον Ιούνιο του 1959, ο Villa - Lobos απέλυσε πολλούς από τους μουσικούς του, εκφράζοντας την απογοήτευσή του και λέγοντας σε συνέντευξή του ότι ‘’η Βραζιλία κυριαρχείται από τη μετριότητα’’. Πέθανε το Νοέμβριο του ίδιου χρόνου στο Ρίο και η δημοσία δαπάνη κηδεία του ήταν η τελευταία μεγάλη εκδήλωση του κράτους πριν η πρωτεύουσα μεταφερεί στη Μπραζίλια. Ο τάφος του βρίσκεται στο Cemitério São João Batista στο Ρίο ντε Τζανέιρο.
Διαβάστε ένα αφιέρωμα της Έφης Αγραφιώτη στο Τar