Συναυλία Αφιέρωμα στους εκλιπόντες μουσικούς Γιάννη & Λευτέρη Ζουγανέλη

Την Κυριακή, 27 Νοέμβριου στις 8:30 μ.μ.θα πραγματοποιηθεί συναυλία αφιέρωμένη  στους εκλιπόντες μουσικούς Γιάννη & Λευτέρη Ζουγανέλη από το Too...Bass Quintet  στον Πολυχώρο "Άννα & Μαρία Καλουτά", Τιμοκρέοντος 6Α Άγ. Σώστης   Στη συναυλία θα παιχτούν γνωστά έργα Ελλήνων και ξένων συνθετών τα οποία έχουν διασκευαστεί για 5 τούμπες, καθώς και έργα που έχουν γραφτεί για το Too...Bass Quintet και θα ακουστούν για πρώτη φορά. Είσοδος ελεύθερη Για τον Γιάννη Ζουγανέλη Ο Γιάννης Ζουγανέλης είναι ο καλλιτέχνης που μεταμόρφωσε την τούμπα από όργανο συνοδείας σε σολιστικό, προικίζοντας τη μουσική μας φιλολογία με περισσότερα από τριάντα πέντε έργα, γραμμένα ειδικά για εκείνον. «Παίζω με τέτοια φυσική άνεση, ώστε δημιουργείται στον άλλο η εντύπωση πως έτσι μπορεί να παίξει κι αυτός!» λέει χαμογελώντας. Το σίγουρο είναι πως οι βαθείς, μεστοί, άλλοτε δραματικοί κι άλλοτε σκωπτικοί ήχοι του, ενέπνευσαν δημιουργούς σαν τους Θ. Αντωνίου, Γ. Σισιλιάνο και Γ. Παπαϊωάννου, απέσπασαν τον θαυμασμό των εγκυρότερων μουσικοκριτικών, του άνοιξαν πόρτες για υποτροφίες και συνεργασίες εντός συνόρων και εκτός, και τον ανέδειξαν σε πρωτοκλασάτο τουμπίστα της εποχής του. Για τον Λευτέρη Ζουγανέλη Ήταν γιός του Γιάννη Ζουγανέλη και ήταν και αυτός τουμπίστας Συμμετείχε  στην Φιλαρμονική Ορχήστρα του Δήμου Αθηναίων και στη Συμφωνική Ορχήστρα της  ΕΡΤ .Πέθανε πριν 2 χρόνια ΒΙΟΓΡΑΦΙΚΑ  Γιάννης Ζουγανέλης Μουσικός με διεθνή αναγνώριση, ο τουμπίστας Γιάννης Ζουγανέλης γεννήθηκε το 1938 στον Κοκκινόβραχο του Πειραιά, γόνος φτωχής πενταμελούς οικογένειας με καταβολές από τη Μύκονο. Ήρθε για πρώτη φορά σε επαφή με την τούμπα σε ηλικία έντεκα ετών, στο Αναμορφωτικό Κατάστημα Κορυδαλλού, όπου τον είχε "στείλει" η μητέρα του λόγω της οικονομικής τους κατάστασης. Σπούδασε στο Εθνικό Ωδείο και εν συνεχεία, με κρατική υποτροφία, στο Ωδείο Αθηνών, απ' όπου έλαβε δίπλωμα "Βαθείας Σάλπιγγος" με άριστα παμψηφεί και το πρώτο βραβείο παμψηφεί. Το όνομά του έχει ταυτιστεί με την τούμπα καθώς σημαντικοί Έλληνες και ξένοι συνθέτες έγραψαν έργα ειδικά γι' αυτόν (ανάμεσά τους οι Αντωνίου, Σισιλιάνος, Παπαϊωάννου, κ.ά.). Υπήρξε μέλος της Συμφωνικής Ορχήστρας της ΕΡΤ και ως σολίστ συνεργάστηκε με πολλές άλλες ορχήστρες στην Ελλάδα και το εξωτερικό (Κρατικές Ορχήστρες Αθηνών και Θεσσαλονίκης, Συμφωνική Ορχήστρα Δήμου Αθηναίων, Philarmonia Hungarica, συμφωνικές ορχήστρες Λουμπλιάνας, Βουλγαρίας, Βελιγραδίου, κ.ά.). Συνεργάστηκε επίσης με συνθέτες του νέου ελληνικού τραγουδιού, όπως οι Μάνος Χατζιδάκις, Μάνος Λοϊζος, Διονύσης Σαββόπουλος, Γιάννης Μαρκόπουλος και Χρήστος Λεοντής. Μαζί με τον Γιάννη Πατίλη, υπήρξε εκδότης του περιοδικού "Κριτική και Κείμενα", οι δε συνομιλίες του με τον ποιητή Νίκο Καρούζο δημοσιεύτηκαν σε λογοτεχνικά περιοδικά. Στα μέσα της δεκαετίας του '80 άρχισε να γράφει την αυτοβιογραφία του, υποκύπτοντας στις προστροπές φίλων του όπως ο Μιχάλης Γκανάς, ο Κωστής Παπαγιώργης και ο Γιάννης Πατίλης. Το βιβλίο εκδόθηκε, τελικά, το 1999 από τις εκδόσεις Καστανιώτη, με τίτλο "Ο ήχος της σάλπιγγος", και επανεκδόθηκε σε δεύτερη, αναθεωρημένη έκδοση, σε δύο τόμους, το 2004, από τις εκδόσεις Γαβριηλίδη. Την ίδια χρονιά εκδόθηκε η σύντομη συλλογή ποιημάτων του, "Ενός λεπτού σιγή είμαστε όλοι" (εκδ. Γαβριηλίδη). "Έφυγε", νικημένος από τη μάχη με τον καρκίνο του πνεύμονα, τον Αύγουστο του 2006, σε ηλικία 68 ετών. Επαιζε για να λυτρώνεται (αναδημοσίευση από Ελευθεροτυπία) Αγαπητέ Γιάννη, Ολοι παίζουμε σ' ένα παιχνίδι όπου ο Ανέκφραστος κρατάει πάντα τη ρουλέτα Νίκος Καρούζος Ο μουσικός της τούμπας Γιάννης Ζουγανέλης, το μαυροτσούκαλο παιδί από τον Κοκκινόβραχο της Αμφιάλης, το φτωχόπαιδο του χωματόδρομου, που ήταν όλη η Ελλάδα τουλάχιστον μέχρι και τις αρχές του '70, υπήρξε θύμα της άγνοιας της μητέρας του. Εξαιτίας της οδηγήθηκε, από τα δέκα έως τα δεκαπέντε του, στο αναμορφωτήριο Κορυδαλλού επειδή καβάλαγε το τραμ του Περάματος -πίσω, στον προφυλακτήρα- και έκανε δρομολόγια Πέραμα-Πειραιεύς! Οι καλοθελήτριες γειτόνισσες μετέφεραν στη φοβισμένη μάνα του μεταπολεμικού φόβου: «Αντωνία, το παιδί σου θα σκοτωθεί!». Η ζωή τού 'παιξε ένα παράξενο παιχνίδι: μέσω του εγκλεισμού, γνωρίζει τη βαθεία σάλπιγγα, τη γνωστή στους περισσότερους ως τούμπα. Ο ήχος της σίγησε, γιατί ο Γιάννης Ζουγανέλης δεν μπορούσε πια να φυσήξει στο χάλκινο όργανό του τον αέρα της μελωδίας. Η επάρατος τον είχε χτυπήσει και έσβησε στα εξήντα οκτώ του. Ο θάνατός του, που έγινε γνωστός χθες, επήλθε την περασμένη εβδομάδα, στην Αθήνα. Κηδεύτηκε το Σάββατο, στο Νεκροταφείο Ηλιούπολης. Σύμφωνα με τα στοιχεία του ληξιαρχείου Κερατσινίου, γεννήθηκε στις 20 Νοεμβρίου ή κατά τη μαρτυρία της μητέρας του στις 31 Δεκεμβρίου 1938. Το τρίτο παιδί μιας οικογένειας που οι ρίζες και των δύο γονιών κρατούσαν από τη Μύκονο. Τα χάλκινα τα ανακάλυψε στο Αναμορφωτικόν Κατάστημα Στοιχειώδους Εκπαιδεύσεως Αρρένων Κορυδαλλού, γιατί το ίδρυμα είχε έναν σαλπιγκτή, όπως στο στρατό που σάλπιζε καθημερινά: εγερτήριο, προσκλητήριο, σιωπητήριο. Μυστήριος και μαγικός ήχος Θυμόταν σε συνέντευξή του στον Γιώργο Καρουζάκη («Ε», 19/2/2000): «Ηταν ένας πρωτόγνωρος ήχος για μένα, άσκησε μια γοητεία επάνω μου γιατί ήταν η πρώτη φωνή που άκουγα και δεν καταλάβαινα. Η σάλπιγγα έφτασε στα αυτιά μου σαν ένας μυστήριος και μαγικός ήχος. Το παιδί που έπαιζε σάλπιγγα στο προαύλιο ήταν παιδονόμος. Πήγα λοιπόν και του είπα: "Δώσε μου να παίξω". Αυτός αρνήθηκε και άρχισα να κλαίω. Ημουν παιδί δέκα χρόνων. Τελικά τον έπεισαν τα μεγαλύτερα παιδιά και μου έδωσε να παίξω. Θυμάμαι ότι έβαλα τη σάπλιγγα στο στόμα μου σαν να ήταν κλαρίνο. Το γεγονός όμως ότι την έπιασα στα χέρια μου και επιχείρησα να παίξω, με λύτρωσε». Οταν όμως ο τουμπίστας της μπάντας του αναμορφωτηρίου έφυγε, ο Γιάννης τον αντικατέστησε με κάποια επιφύλαξη, καθώς η τούμπα τού φαινόταν άκομψη και υποδεέστερο όργανο. Ομως, μόλις την πήρε στα χέρια του, θαμπώθηκε: το παιδικό του πρόσωπο καθρεφτίστηκε επάνω της και φαντάστηκε διαισθητικά το μέλλον του δεμένο μαζί της. «Δεν ήμουν προορισμένος να γίνω εισπράκτορας ή οικοδόμος», όπως εξομολογείτο, κι ας χρειάστηκε να εργαστεί σε εργοστάσια, γιατί έπρεπε να τελειώσει τις σπουδές του στο Εθνικό Ωδείο, προτού πάρει κρατική υποτροφία για το Ωδείο Αθηνών, από το οποίο αποφοίτησε με δίπλωμα «Βαθείας Σάλπιγγος» με άριστα και το πρώτο βραβείο παμψηφεί. Καθώς από μουσικός ορχήστρας εξελισσόταν σε δεξιοτέχνη της τούμπας, υποχρέωσε συνθέτες να γράψουν ειδικά γι' αυτόν κοντσέρτα, όπως τους Μιχαηλίδη, Ζώρα, Κυδωνιάτη, Δέλιο, Γ.Α. Παπαϊωάννου, Σισιλιάνο. Η κριτική υποκλίθηκε στην ερμηνεία του Γιάννη Ζουγανέλη. Παράλληλα, είχε φτιάξει οικογένεια και είχε αποκτήσει τρία παιδιά. Αυτοπροσωπογραφία Το 1985, είχε ολοκληρώσει την αυτοπροσωπογραφική μαρτυρία του «Ο ήχος της σάλπιγγος» που πρωτοεκδόθηκε από τον «Καστανιώτη» (1999) και επανεκδόθηκε σε δίτομη μορφή, με τους υπότιτλους «Με δύο απλές γραμμές» και «Οι τόποι είναι ήχοι» («Γαβριηλίδης», 2004). Τον ενθάρρυναν τρεις φίλοι του, οι Κωστής Παπαγιώργης, Μιχάλης Γκανάς και Γιάννης Πατίλης. Ο Γιάννης Ζουγανέλης της «Σάλπιγγος» έχει μαθητεύσει στο «πεζοδρόμιο» της αυθορμησίας του λαϊκού ανθρώπου και στα «σαλόνια» της ελληνικής διανόησης. Η μεταπολεμική των βασάνων ελλαδογραφία, χωρίς την αυτάρεσκη αποτίμηση υπέρ του πάσχοντος εαυτού, αντιδρούσε κυρίως ως ένα ζωντανό συμπάσχον πρόσωπο. Τη χρονιά της επανακυκλοφορίας του «Ηχου της σάλπιγγος», τύπωσε την πρώτη και μοναδική του ποιητική συλλογή, εμφανώς επηρεασμένη από τη μακρά σχέση του με τον ποιητή Νίκο Καρούζο. Η «Ενός λεπτού σιγή είμαστε όλοι» («Γαβριηλίδης») διαπερνάται από λεπτότατη ειρωνεία, η οποία αποφορτίζεται λυτρωτικά σε ολιγόστιχες υπερβάσεις σκεπτόμενης εκτόνωσης. Συνεργάστηκε με όλες τις ελληνικές κρατικές ορχήστρες, με τη Φιλαρμόνια Χουνγκάρικα καθώς και με τις Φιλαρμονικές Ορχήστρες του Βελιγραδίου, της Λιουμπλιάνα, της Βουλγαρίας. Το 1989, γύρισε σε δίσκο με τη Ναταλία Μιχαηλίδου κομμάτια, στα οποία συνομιλούσε το πιάνο με την τούμπα.   ΒΑΣΙΛΗΣ Κ. ΚΑΛΑΜΑΡΑΣ  ΕΛΕΥΘΕΡΟΤΥΠΙΑ - 22/08/2006