Σάββατο 29 Οκτωβρίου 2011

Μαρία Φαραντούρη: Η τέχνη θέλει αφοσίωση και γνώση

Με αφορμή τη συναυλία της μεγάλης ερμηνεύτριας με τον σαξοφωνίστα Charles Loyd στις 9 Νοεμβρίου, η Μ. Φαραντούρη μιλά στην Αυγή για τη σχέση της με την τζαζ, για την τέχνη και το αίτημα για μια νέα πολιτική έκφραση.

Μαρία Φαραντούρη: «Το θαύμα της μουσικής και συνολικά της τέχνης δεν έχει σύνορα...»

Συνέντευξη στον Θάνο ΜΑΝΤΖΑΝΑ

Ένα από τα χαρακτηριστικά της μακρόχρονης και σπουδαίας διαδρομής της Μαρίας Φαραντούρη είναι ότι δεν επαναπαύεται στα κεκτημένα της. Πέρυσι τον Ιούνιο λοιπόν η κορυφαία ερμηνεύτρια με την εμβληματική φωνή μας ξάφνιασε ευχάριστα με μιαν απρόσμενη κίνηση, τη συναυλία της στο Ηρώδειο με τη συνοδεία του γκρουπ του πολύ σημαντικού Αμερικανού jazz σαξοφωνίστα Charles Lloyd. Το ρεπερτόριο της βραδιάς - με την εξαίρεση τριών τραγουδιών του Lloyd με αγγλικούς στίχους - ήταν αποκλειστικά μεγάλες στιγμές της ελληνικής μουσικής, φυσικά τραγούδια του Μ. Θεοδωράκη αλλά και άλλων συνθετών παιγμένα όμως με jazz διάθεση και τρόπο από τον Charles Lloyd και την εξαιρετική μπάντα του (την οποία απαρτίζουν ο πιανίστας Jason Moran, ο κοντραμπασίστας Reuben Rogers και ο ντράμερ Eric Harland).
Για την ακρίβεια το μεγαλύτερο μέρος της εμφάνισης αποτέλεσε η «Ελληνική Σουίτα», μία «συνένωση» δηλαδή τραγουδιών της λόγιας αλλά και της λαϊκής, ακόμα και λίγων της παραδοσιακής μας μουσικής, την οποία ανέλαβε και έφερε σε πέρας με υποδειγματικό σεβασμό στο υλικό μα και καλαισθησία ο θαυμάσιος μουσικός κατ’ αρχήν της jazz (αλλά όχι μόνο...) Τάκης Φαραζής. Ο ίδιος συμμετείχε και ως εκτελεστής στην παράσταση παίζοντας πιάνο, όπως τέλος και ο Σωκράτης Σινόπουλος που με την πολίτικη λύρα του προσέθεσε ένα πραγματικά αυθεντικό ελληνικό «χρώμα» στο ακρόαμα.
Η εμφάνιση αυτή ηχογραφήθηκε και η πρόσφατη κυκλοφορία της από τη δισκογραφική εταιρεία του Lloyd ECM σε ένα διπλό CD με τίτλο «Athens Concert» μας δίνει την ευκαιρία τόσο να συλλάβουμε πληρέστερα το μέγεθος του εγχειρήματος. Διότι περί εγχειρήματος και μάλιστα πολύ προσεχτικά μελετημένου και προετοιμασμένου επρόκειτο, καθώς αυτό που συνέβη αποτύπωσε μιαν αληθινή όσμωση δύο πολύ διαφορετικών μουσικών κόσμων, της ελληνικής μουσικής με τη jazz. Αυτή η σπάνια μα και πολύτιμη για το κοινό ακουστική εμπειρία θα επαναληφθεί - μετά από δύο εμφανίσεις στη Γερμανία - με μία ακόμα συναυλία στο Μέγαρο Μουσικής στις 9 Νοεμβρίου. Με αφορμή την τελευταία η Μαρία Φαραντούρη μας μίλησε για τη μοναδική στ’ αλήθεια συνεργασία της με τον C. Lloyd μα και για αρκετά άλλα.


* Το να μην κυκλοφορείτε δίσκους τόσο συχνά όσο παλαιότερα είναι κατανοητό και μάλλον αναμενόμενο, έχω παρατηρήσει όμως ότι εδώ και αρκετά χρόνια είναι ελάχιστες οι φορές που δίσκος σας έχει καινούργιο υλικό. Δεν σας ενδιαφέρει η δουλειά των νεότερων δημιουργών ή απλά δεν βρίσκετε αρκετά καλά νέα τραγούδια;
Πρέπει να γνωρίζετε ότι είμαι ανοιχτή σε όλες τις συνεργασίες, ακόμα και με νεότερους συνθέτες. Έχω τραγουδήσει σε συναυλίες κατά καιρούς τραγούδια του Νίκου Πορτοκάλογλου, του Νίκου Πλατύραρχου, βεβαίως του Δημήτρη Παπαγεωργίου και τώρα τελευταία είχα την ευκαιρία να ακούσω πολλά τραγούδια και ολοκληρωμένα έργα του Αλκίνοου Ιωαννίδη με τον οποίο τραγουδήσαμε μαζί στο αφιέρωμα στον Νίκο Γκάτσο δυο καινούργια τραγούδια. Επίσης πρόκειται να τραγουδήσω και δυο τραγούδια από τον δίσκο του «Νεροποντή» και το «Με Τόσα Ψέματα» διασκευασμένα σε jazz εκδοχή στη συναυλία μου στο Μέγαρο Μουσικής μαζί με τον Charles Lloyd και τους περίφημους μουσικούς του. Μακάρι να υπάρχουν νέοι συνθέτες και τραγούδια κι εγώ εδώ είμαι…

* Πέραν από το συγκεκριμένο έργο, τι ακριβώς μπορεί να συνδέει μιαν Ελληνίδα ερμηνεύτρια λόγιας και λαϊκής μουσικής με έναν Αμερικανό σαξοφωνίστα;
Είναι το θαύμα της τέχνης και της μουσικής που δεν έχει σύνορα. Ο Charles Lloyd και οι μουσικοί του θαύμασαν τις διαφορετικές εκφάνσεις που διαθέτει η παραδοσιακή αλλά και η σύγχρονη μας μουσική. Μα προφανώς πάνω απ' όλα για να επιτευχθεί αυτή η συνεργασία έπαιξε ρόλο και το είδος της φωνής μου που συγκίνησε βαθιά τον ίδιο και τα μέλη της μπάντας του.

* Η σχέση σας ως ακροάτριας με την jazz ποια είναι; Θα λέγατε ότι είναι ένα μουσικό είδος που αγαπάτε ιδιαίτερα;
Πάντα άκουγα και θαύμαζα τις jazz τραγουδίστριες Ella Fitzgerald και Nina Simone τις οποίες πρόλαβα να ακούσω και να δω από κοντά στο Παρίσι, παρακολουθούσα επίσης σε jazz clubs σε όλη την Ευρώπη σπουδαίους μουσικούς, συγκροτήματα και υπέροχες τραγουδίστριες της νέας γενεάς. Το 2007 τραγούδησα στο Μέγαρο ένα αφιέρωμα στα τραγούδια του George Gershwin από την όπερα του «Porgy And Bess» που, ως γνωστόν, ηχογραφήθηκε και κυκλοφόρησε σε CD.


* Ποια ακριβώς ήταν η συνεισφορά του Τάκη Φαραζή και πόσο εύκολο ήταν για τους Αμερικανούς jazzmen να συνυπάρξουν μουσικά με ένα τόσο έξω από την παράδοση τους όργανο όπως η ποντιακή λύρα;
Ο Τάκης Φαραζής με τη γνώση του, τόσο της jazz όσο και της παραδοσιακής μας μουσικής, την ευαισθησία του και το ταλέντο του συνένωσε αυτά τα δυο μεγάλας μουσικά ρεύματα, την αφροαμερικανική jazz από την μια και τη δική μας παράδοση από την άλλη και δημιούργησε αυτήν την σουίτα αφήνοντας και χώρο στους μουσικούς να αυτοσχεδιάσουν και να παίξουν ελεύθερα.

* Για εσάς ήταν μια δύσκολη ή απλώς διαφορετική εμπειρία το να βρεθείτε στη σκηνή μόνο με ένα jazz σχήμα;
Η τέχνη είναι δύσκολη αφ' εαυτή, θέλει δηλαδή πολλή δουλειά και ψάξιμο, είναι απαιτητική και θέλει αφοσίωση και γνώση. Ασφαλώς στην πρώτη συνάντηση μας στην πρόβα είχα κάποια αγωνία μέχρι να διαπιστώσω την απόλυτη αρμονία που έβγαλε ο ήχος της lύρας με το σαξόφωνο και το πιάνο. Όταν άρχισαν οι ίδιοι οι μουσικοί να λικνίζονται και να χορεύουν με τους ποντιακούς ρυθμούς τότε είπα μέσα μου «το κερδίσαμε το στοίχημα»!

* Πώς θα χαρακτηρίζατε τη συνολική κατάσταση της ελληνικής μουσικής -από πλευράς ποιότητας και όχι μόνο- σήμερα, στα πλαίσια της συγκυρίας αλλά και συγκρίνοντας την με το παρελθόν; Καλή, μέτρια, κακή;
Θα ήταν αφέλεια εκ μέρους μου να συγκρίνω το σημερινό τραγούδι με εκείνα τα κλασικά τραγούδια του Μίκη, του Μάνου και άλλων. Το κάθε τραγούδι εκφράζει την εποχή που το γέννησε, θεματικά αλλά και καθαρά μουσικά και γενικότερα από αισθητικής πλευράς. Υπάρχουν λοιπόν και καλά και μέτρια και κακά τραγούδια όπως και στη δική μου εποχή.

* Πείτε μου μερικές νέες φωνές, γυναικείες και ανδρικές (μα ίσως και ανάλογους δημιουργούς) που έχετε αληθινά ξεχωρίσει μέσα στα τελευταία δέκα ας πούμε χρόνια.
Εκτός από τους επίσης κλασικούς πλέον Διονύση Σαββόπουλο και Θάνο Μικρούτσικο μ’ αρέσουν και αρκετοί της λεγόμενης εναλλακτικής μουσικής. Από ερμηνευτές, ερμηνεύτριες συγκεκριμένα, της νεότερης γενεάς θαυμάζω τη Μάρθα Φριντζήλα μα και τη Monica.

* Θεωρείτε ότι μια ερμηνεύτρια με τη δική σας πείρα εξακολουθεί να μαθαίνει πράγματα ή απλά πλέον εφαρμόζει την ήδη κατακτημένη και δοσμένη τεχνική της;
Σαφώς και θα μαθαίνω μέχρι το τέλος αλλά φυσικά χρησιμοποιώ και όλα όσα έχω μάθει, την πείρα μου δηλαδή.

* Έχει αλλάξει πολύ η προσέγγιση σας στο τραγούδι σε σχέση με π. χ. είκοσι χρόνια πριν; Αν ναι, πώς θα περιγράφετε με δυο λόγια τη σημερινή;
Έχει πλατύνει ο ορίζοντας μου ως προς διαφορετικά είδη και ακούσματα. Συνεχίζω να ακούω μουσική, συνεχίζω να ασκούμαι και να δοκιμάζω τις δυνάμεις μου και σε άλλες μορφές τραγουδιού και μέσα στον χρόνο έκανα συνεργασίες αλλά και δημιούργησα φιλίες με αρκετούς μουσικούς και ερμηνευτές.

* Υπάρχει κάποιο συγκεκριμένο τραγούδι - ή έστω μουσικό είδος - που να θέλατε, να ονειρευόσαστε να ερμηνεύσετε και να μην το έχετε κάνει ακόμα;
Αυτά έρχονται από μόνα τους...Πολλά τραγούδια μου αρέσουν και προφανώς δεν έχω την αλαζονεία να θεωρώ ότι έπρεπε να τα έχω πει πρώτη. Αρκούμαι στο ότι θαυμάζω μερικά από αυτά και ότι μπορώ να τα ερμηνεύσω. Για εμένα δεν έχει σημασία εάν είναι η δεύτερη ερμηνεία ή και η πολλοστή.

* Πώς βλέπετε τη νέα "στράτευση" και τις πολιτικές παρεμβάσεις του Μίκη Θεοδωράκη. Πιστεύετε ότι μπορεί να προσφέρει ακόμα σε αυτό τον τομέα;
Ο Μίκης δεν αλλάζει και δεν παροπλίζεται ποτέ, είναι μα και λειτουργεί ως αιώνιος έφηβος. Θέλει πάντα με τις ιδέες του, τις απόψεις του και τον αγώνα του να συμβάλλει για το καλό της Ελλάδας. Όπως πάντα φυσικά είναι ο κόσμος που θα κρίνει και η Ιστορία...

* Ποια είναι η γνώμη σας για το κίνημα των Αγανακτισμένων; Τί σας έκανε να νιώσετε βαθιά μέσα σας το γεγονός ότι πολλά από τα εμβληματικά τραγούδια που ακούγονται στις συγκεντρώσεις τους έχουν τη δική σας φωνή;
Οι Αγανακτισμένοι είναι ένα παγκόσμιο φαινόμενο που βέβαια έχει αιτίες και λόγους ύπαρξης. Απομένει να δούμε κατά πόσο μπορεί αυτό το κίνημα να δημιουργήσει μια καινούργια πολιτική έκφραση.

* Τέλος υπάρχουν λόγοι που κάποιος ο οποίος όχι απλά έχει ακούσει το CD αλλά και ήταν στη συναυλία στο Ηρώδειο να παρακολουθήσει και αυτή στο Μέγαρο; Με άλλα λόγια θα υπάρχουν σημαντικές διαφορές ανάμεσα στη μία και την άλλη;
Θα προστεθούν και διαφορετικά ακούσματα και άλλα τραγούδια τα οποία αφήνουμε για έκπληξη. Το μεγαλύτερο μέρος του υλικού όμως φυσικά θα είναι αυτό του CD, άρα και της πρώτης παράστασης.

Δεν υπάρχουν σχόλια: