Μίκη Θεοδωράκη: Ασίκικο Πουλάκη σε στίχους Μιχάλη Γκανά - Με τον Βασίλη Λέκκα
Ο δίσκος γράφεται το 1995 και κυκλοφορεί ένα χρόνο αργότερα. Ο ίδιος ο Μίκης τον χαρακτηρίζει ως ένα από τα ωραιότερα δώρα για τα 70 του χρόνια! Περιλαμβάνει 10 τραγούδια, τα 9 σε στίχους του Μ. Γκανά και ερμηνεία του Β. Λέκκα και το 1 σε στίχους και ερμηνεία δική του ("Η κάθοδος των Δωριέων", τραγούδι παλιότερο από το δίσκο "Διόνυσος" (1985), με τον Θανάση Μωραΐτη).
Κοινό στοιχείο των περισσότερων τραγουδιών είναι ο ασίκικος σκοπός, ένας ρυθμός – χορός δικής του φαντασίας. Η έμπνευση του ρυθμού αυτού πρέπει να προκαλείται στις αρχές της δεκαετίας του `80. Σε συνέντευξή του στον Βασίλη Αγγελικόπουλο ("Τα Νέα", 6 – 02 – 1984) αναφέρει σχετικά ο Μ. Θεοδωράκης: "Μ’ έχει ξετρελάνει αυτός ο ρυθμός! Πώς να περιγράψω αυτή τη λεβεντιά που έχει…Τον ονόμασα ασίκικο. Δεν είναι καρσιλαμάς ούτε χασάπικος ούτε καλαματιανός – είν’ απ’ όλ’ αυτά, αλλά είναι κάτι άλλο. Είναι ένας νέος μουσικός δρόμος, που οδηγεί σε άλλο ήθος. Έχει κάτι το καθαρά διονυσιακό". Και στο ένθετο του δίσκου συμπληρώνει: " Ο ρυθμός αυτός, παντρεμένος με τους Δρόμους, μας πηγαίνει κατ’ ευθείαν στα παράλια της Μικρασίας, εκεί που κάποτε έλαμψε ο ελληνικός πολιτισμός, στη γλυκειά Ιωνία, τη ρίζα της μητέρας μου".
Η αναφορά στη μητέρα του συνθέτη αποτελεί τον δεύτερο συνδετικό κρίκο των τραγουδιών του δίσκου. ’λλωστε αυτό δηλώνει και το όνομα του δίσκου που ονομάστηκε Πουλάκη (το "κη" με ήτα) από το επίθετο της οικογένειας της μητέρας του Μίκη, που ξεριζώθηκε με την Καταστροφή από τον Τσεσμέ. "Πράγματι για μένα είναι πολύ σημαντικό, γιατί οι υπόλοιπες μουσικές ρίζες, η κρητική, η λαϊκή, η ευρωπαϊκή, κυριάρχησαν μέσα στη μουσική μου, έτσι ώστε να αδικηθεί η μητρική που θα έπρεπε να είναι και η πιο δυνατή…Πρόκειται λοιπόν κατ’ αρχήν για την αποκατάσταση μιας αδικίας".
Έτσι και οι στίχοι του Μ. Γκανά ακολουθούν αυτή τη θεματική. Είναι μάλιστα στιγμές που δίνεται η εντύπωση ότι μιλάει ο ίδιος ο Μίκης μέσα από τα λόγια του στιχουργού. "Πότε σαν πουλάκι, πότε στα δεσμά / όλη η ζωή μου ένα ξάφνιασμα" ή "χρυσά φτερά, βυζαντινό μου βλέμμα / αρχάγγελοι χορεύανε στο αίμα…" ή "καμένα σπίτια και μια σπίθα στην καρδιά / μα η Ελλάδα όπως πάντα μακριά". Κάθε τραγούδι δημιουργεί δυνατές και καθαρές εικόνες, τα λυρικά στοιχεία είναι δοσμένα με μέτρο και η συγκίνηση αναδύεται ατόφια και ζωντανή χωρίς να ευκολίες και υπερβολές.
Πολύ καλή δουλειά έχει γίνει και από τον ενορχηστρωτή Γιάννη Σπάθα, ο οποίος ήταν μάλιστα αυτός που πρότεινε στο συνθέτη την έκδοση του συγκεκριμένου δίσκου. Ο Σπάθας κατάφερε, χωρίς να ξεφύγει από το γνώριμο ύφος του Θεοδωράκη, να το ανανεώσει και να το εμπλουτίσει με πιο "φρέσκιες" ιδέες και πιο σύγχρονους ήχους. Ήταν η εποχή που ο Σπάθας συνεργαζόταν στενά με το Β. Λέκκα και φαίνεται πως έτσι προέκυψε η επιλογή του τελευταίου. Και ο Λέκκας δικαιώνει την επιλογή αυτή γιατί δίνει μεστές και ολοκληρωμένες ερμηνείες, με δυνατό τρόπο και πλούσιο (ίσως υπερβολικό σε κάποιες περιπτώσεις) συναίσθημα.
Τα δύο πρώτα τραγούδια του δίσκου ακούστηκαν πολύ και ξεχώρισαν: "Σημαδεμένος απ’ την αγάπη" και "Κοίτα με στα μάτια". Αξιόλογα όλα τα υπόλοιπα και κυρίως το "Αϊβαλί", "Η κάθοδος των Δωριέων" και "Οι δρόμοι του Αρχάγγελου". Από αυτό το τελευταίο οι ακόλουθοι στίχοι, που είναι πιστεύω και ο καλύτερος επίλογος γι’ αυτή την παρουσίαση:
"Γιάννενα και Τρίπολη και Κρήτη
ρίζα μου περηφάνια Ψηλορείτη,
Ζάτουνα και νησιά της αγωνίας,
φλέβα μου μυστική της Ιωνίας.
Χάλκινο το τραγούδι μας στο στόμα
Τίποτε δεν το φίμωσε ακόμα".
__________________________________________________
Πηγή: Μουσική Πυξίδα
Ο δίσκος γράφεται το 1995 και κυκλοφορεί ένα χρόνο αργότερα. Ο ίδιος ο Μίκης τον χαρακτηρίζει ως ένα από τα ωραιότερα δώρα για τα 70 του χρόνια! Περιλαμβάνει 10 τραγούδια, τα 9 σε στίχους του Μ. Γκανά και ερμηνεία του Β. Λέκκα και το 1 σε στίχους και ερμηνεία δική του ("Η κάθοδος των Δωριέων", τραγούδι παλιότερο από το δίσκο "Διόνυσος" (1985), με τον Θανάση Μωραΐτη).
Κοινό στοιχείο των περισσότερων τραγουδιών είναι ο ασίκικος σκοπός, ένας ρυθμός – χορός δικής του φαντασίας. Η έμπνευση του ρυθμού αυτού πρέπει να προκαλείται στις αρχές της δεκαετίας του `80. Σε συνέντευξή του στον Βασίλη Αγγελικόπουλο ("Τα Νέα", 6 – 02 – 1984) αναφέρει σχετικά ο Μ. Θεοδωράκης: "Μ’ έχει ξετρελάνει αυτός ο ρυθμός! Πώς να περιγράψω αυτή τη λεβεντιά που έχει…Τον ονόμασα ασίκικο. Δεν είναι καρσιλαμάς ούτε χασάπικος ούτε καλαματιανός – είν’ απ’ όλ’ αυτά, αλλά είναι κάτι άλλο. Είναι ένας νέος μουσικός δρόμος, που οδηγεί σε άλλο ήθος. Έχει κάτι το καθαρά διονυσιακό". Και στο ένθετο του δίσκου συμπληρώνει: " Ο ρυθμός αυτός, παντρεμένος με τους Δρόμους, μας πηγαίνει κατ’ ευθείαν στα παράλια της Μικρασίας, εκεί που κάποτε έλαμψε ο ελληνικός πολιτισμός, στη γλυκειά Ιωνία, τη ρίζα της μητέρας μου".
Η αναφορά στη μητέρα του συνθέτη αποτελεί τον δεύτερο συνδετικό κρίκο των τραγουδιών του δίσκου. ’λλωστε αυτό δηλώνει και το όνομα του δίσκου που ονομάστηκε Πουλάκη (το "κη" με ήτα) από το επίθετο της οικογένειας της μητέρας του Μίκη, που ξεριζώθηκε με την Καταστροφή από τον Τσεσμέ. "Πράγματι για μένα είναι πολύ σημαντικό, γιατί οι υπόλοιπες μουσικές ρίζες, η κρητική, η λαϊκή, η ευρωπαϊκή, κυριάρχησαν μέσα στη μουσική μου, έτσι ώστε να αδικηθεί η μητρική που θα έπρεπε να είναι και η πιο δυνατή…Πρόκειται λοιπόν κατ’ αρχήν για την αποκατάσταση μιας αδικίας".
Έτσι και οι στίχοι του Μ. Γκανά ακολουθούν αυτή τη θεματική. Είναι μάλιστα στιγμές που δίνεται η εντύπωση ότι μιλάει ο ίδιος ο Μίκης μέσα από τα λόγια του στιχουργού. "Πότε σαν πουλάκι, πότε στα δεσμά / όλη η ζωή μου ένα ξάφνιασμα" ή "χρυσά φτερά, βυζαντινό μου βλέμμα / αρχάγγελοι χορεύανε στο αίμα…" ή "καμένα σπίτια και μια σπίθα στην καρδιά / μα η Ελλάδα όπως πάντα μακριά". Κάθε τραγούδι δημιουργεί δυνατές και καθαρές εικόνες, τα λυρικά στοιχεία είναι δοσμένα με μέτρο και η συγκίνηση αναδύεται ατόφια και ζωντανή χωρίς να ευκολίες και υπερβολές.
Πολύ καλή δουλειά έχει γίνει και από τον ενορχηστρωτή Γιάννη Σπάθα, ο οποίος ήταν μάλιστα αυτός που πρότεινε στο συνθέτη την έκδοση του συγκεκριμένου δίσκου. Ο Σπάθας κατάφερε, χωρίς να ξεφύγει από το γνώριμο ύφος του Θεοδωράκη, να το ανανεώσει και να το εμπλουτίσει με πιο "φρέσκιες" ιδέες και πιο σύγχρονους ήχους. Ήταν η εποχή που ο Σπάθας συνεργαζόταν στενά με το Β. Λέκκα και φαίνεται πως έτσι προέκυψε η επιλογή του τελευταίου. Και ο Λέκκας δικαιώνει την επιλογή αυτή γιατί δίνει μεστές και ολοκληρωμένες ερμηνείες, με δυνατό τρόπο και πλούσιο (ίσως υπερβολικό σε κάποιες περιπτώσεις) συναίσθημα.
Τα δύο πρώτα τραγούδια του δίσκου ακούστηκαν πολύ και ξεχώρισαν: "Σημαδεμένος απ’ την αγάπη" και "Κοίτα με στα μάτια". Αξιόλογα όλα τα υπόλοιπα και κυρίως το "Αϊβαλί", "Η κάθοδος των Δωριέων" και "Οι δρόμοι του Αρχάγγελου". Από αυτό το τελευταίο οι ακόλουθοι στίχοι, που είναι πιστεύω και ο καλύτερος επίλογος γι’ αυτή την παρουσίαση:
"Γιάννενα και Τρίπολη και Κρήτη
ρίζα μου περηφάνια Ψηλορείτη,
Ζάτουνα και νησιά της αγωνίας,
φλέβα μου μυστική της Ιωνίας.
Χάλκινο το τραγούδι μας στο στόμα
Τίποτε δεν το φίμωσε ακόμα".
__________________________________________________
Πηγή: Μουσική Πυξίδα
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου