"Μπαχ με μπίρα και καφέ "

Η αναπαράσταση του ιστορικού Καφέ Τσίμερμαν της Λειψίας στην Αίθουσα Βanquet του Μεγάρου και το τσέμπαλο του γερμανού συνθέτη μεταξύ τυρού και αχλαδίου

της ΙΣΜΑ Μ. ΤΟΥΛΑΤΟΥ
 Τι είναι προτιμότερο για μια νεαρή κοπέλα; Μια κούπα αχνιστός καφές ή ένας σύζυγος; Στη Γερμανία του 18ου αιώνα φαίνεται ότι το παραπάνω δίλημμα αποτελούσε πραγματικό πονοκέφαλο. Ο Γιόχαν Σεμπάστιαν Μπαχ εξέφρασε το πνεύμα της εποχής με την «Καντάτα του Καφέ» (1732): μια σατιρική οπερέτα όπου ένας πατέρας απειλεί την ανύπαντρη κόρη του ότι αν δεν κόψει τη μανία της για το νεοεισαχθέν τότε ρόφημα- η διάδοση του οποίου συναντούσε ακόμη αρκετές αντιδράσεις- δεν θα της βρει γαμπρό. Μπροστά στον εφιάλτη τού να μείνει γεροντοκόρη, η νεαρή συμμορφώνεται. Ωστόσο, όταν ο πατέρας βγαίνει προς αναζήτηση του νυμφίου, εκείνη υπόσχεται στον εαυτό της ότι δεν θα παντρευτεί κανέναν ο οποίος θα της απαγορεύσει την απόλαυση του καφέ...
Το προαναφερθέν έργο είναι ένα μόνο από όσα πρωτοπαρουσίασε ο Μπαχ στο Καφέ Τσίμερμαν: τον ιστορικό τόπο συνάντησης στη Λειψία του 18ου αιώνα, όπου ο συνθέτης και η παρέα του- το νεανικό σύνολο Collegium Μusicum, τη διεύθυνση του οποίου ανέλαβε το 1729 - μαζεύονταν για να παίξουν ή μουσική να αυτοσχεδιάσουν
. Ο ιδιοκτήτης του καφέ Γκότφριντ Τσίμερμαν παρείχε έναν ειδικό χώρο για τις συναυλίες, οι οποίες διοργανώνονταν σε εβδομαδιαία βάση και συνήθως χωρίς κάποια ιδιαίτερη προετοιμασία και προβολή, ενώ διέθετε και μια αξιόλογη συλλογή μουσικών οργάνων. Τους νεαρούς μουσικούς του Collegium Μusicum συχνά συνόδευαν θρυλικά ονόματα της εποχής, τα οποία τύχαινε να περνούν κατά καιρούς από τη Λειψία και ήθελαν να ζήσουν την ελευθερία μιας τέτοιας μουσικής συνάντησης.
Το Καφέ Τσίμερμαν, το οποίο βρισκόταν στην οδό Αγίας Αικατερίνης, κοντά στην κεντρική αγορά της πόλης, έπαιξε σημαντικό ρόλο στη διάδοση νέων ιδεών, οι οποίες αδυνατούσαν να βρουν βήμα έκφρασης στα αριστοκρατικά σαλόνια της εποχής ή στην Εκκλησία. Αυτή ακριβώς η ατμόσφαιρα ενέπνευσε τον Μπαχ ώστε να αναλάβει τη διεύθυνση του Collegium Μusicum. Εχοντας ήδη στο ενεργητικό του μεγάλη παραγωγή εκκλησιαστικής μουσικής, θέλησε να επεκτείνει το ρεπερτόριό του πέρα από αυτή μέσα από ένα σύνολο αποτελούμενο από ταλαντούχους σπουδαστές, το οποίο είχε ιδρύσει το 1701 ο παλαιός φίλος του Γκέοργκ Φίλιπ Τέλεμαν.

           Γκραβούρα εποχής που δείχνει το κτίριο του Καφέ Τσίμερμαν στη Λειψία

Αμφισβήτηση του πρωτοκόλλου

 Την ανέμελη και ταυτοχρόνως εξαιρετικά δυναμική ατμόσφαιρα του Καφέ Τσίμερμαν επιχειρεί να αναβιώσει το Μέγαρο Μουσικής Αθηνών στην ειδικά διαμορφωμένη Αίθουσα Βanquet στις 23 Οκτωβρίου. Το κοινό θα έχει την ευκαιρία να ακούσει έργα του Μπαχ από την ΚαμεράταΟρχήστρα των Φίλων της Μουσικής υπό τον Γιώργο Πέτρου με όργανα εποχής, όπως ακριβώς συνηθιζόταν την εποχή του συνθέτη: απολαμβάνοντας ένα φλιτζάνι καφέ ή ζεστή σοκολάτα, ένα ποτήρι κρασί ή κάποιο γλυκό.

«Η όλη ιδέα προέκυψε από την προσπάθειά μας να βρούμε τρόπους να ακούσουμε τη μουσική διαφορετικά» εξηγεί χαρακτηριστικά ο Γιώργος Πέτρου, ο οποίος παράλληλα θα αναλάβει και τον ρόλο του τσεμπαλίστα. «Θέλουμε να αγγίξουμε ορισμένα πρωτόκολλα που έχουν να κάνουν με την κλασική μουσική όχι για να τα ακυρώσουμε, αλλά για να τα αμφισβητήσουμε. Το θέμα του χειροκροτήματος,για παράδειγμα,ανάμεσα στα μέρη μιας συμφωνίας.Οι απαγορεύσεις που θέτουμε σήμερα δεν ίσχυαν την εποχή των μεγάλων συνθετών. Ο κόσμος ήταν ελεύθερος να εκφράζεται οποιαδήποτε στιγμή το αισθανόταν. Κατά τη γνώμη μου, πολύ πιο αντιαισθητικό είναι σήμερα αυτό το φρικτό “σσστ” που ακούγεται όταν κάποιος τύχει να χειροκροτήσει παρά αυτό καθεαυτό το χειροκρότημα...».

Διαβάστε περισσότερα: http://www.tovima.gr/default.asp?pid=2&artid=355367&ct=34&dt=19%2F09%2F2010#ixzz0zzcLq9c7