Για τα βρέφη και τα νήπια, η μουσική μπορεί να είναι ιδιαίτερα
σημαντική καθώς ενισχύει την προσωπική, κοινωνική και εκπαιδευτική τους
ανάπτυξη. Γι’ αυτό είναι σημαντικό για όλους τους γονείς να ενθαρρύνουν
το ενδιαφέρον και την ενασχόληση των παιδιών τους με τη μουσική.
Από τη μία, η έρευνα έχει παρουσιάσει σημαντικά στοιχεία όσων αφορά τις επιδράσεις της μουσικής στα παιδιά – ακόμη και όταν είναι βρέφη και βρίσκονται μέσα στη μήτρα. Από την άλλη, η ενεργός συμμετοχή και ενασχόληση με τη μουσική έχει αποτυπωθεί πως ωθεί προς πιο ολοκληρωμένες γλωσσικές και μαθηματικές ικανότητες, πιο θετικά αποτελέσματα στο σχολείο, καλύτερα προσαρμοσμένη κοινωνική συμπεριφορά, ενώ συμβάλει στη βελτίωση του χωροταξικoύ συλλογισμού, ο οποίος είναι η βάση των επιστημών και ιδιαίτερα της μηχανολογικής επιστήμης.
Αν και ο χωροταξικός συλλογισμός μπορεί να ακούγεται ως μία δυσνόητη έννοια, ωστόσο στην πράξη τον γνωρίζουμε όλοι και τον μαθαίνουμε ως παιδιά. Στα πρώτα χρόνια της ζωής τους, τα παιδιά μαθαίνουν να καταλαβαίνουν τις έννοιες του χώρου, όπως το αριστερά και το δεξιά, ή μαθαίνουν να αναγνωρίζουν εμπόδια στο δρόμο τους και να γνωρίζουν πώς να τα αποφύγουν.
Είναι σημαντικό για τα παιδιά να εξασκούν αυτές τις δεξιότητες, και αυτό είναι δυνατόν να γίνει με τη βοήθεια καθημερινών δραστηριοτήτων που περιλαμβάνουν διαδραστικά τραγούδια που ενώνουν την κίνηση, τον χώρο και τις ιδέες-σκέψεις. Εάν ένα παιδί είναι ικανό να αναπτύξει δυνατές και σωστές βασικές έννοιες του χώρου από νωρίς, τότε μπορεί να αναπτύξει και πιο σύνθετες χωροταξικές συλλογιστικές δεξιότητες, που τελικά θα του επιτρέψουν να επιτύχει πιο σύνθετα γνωστικά χαρακτηριστικά, όπως είναι το διάβασμα και η κατανόηση χαρτών και γραφημάτων.
Παίζοντας μουσική σε έμβρυα μπορούμε να επιτύχουμε τη διέγερση μηχανισμών που τελικά θα οδηγήσουν στην ανάπτυξη της δημιουργικότητας και της διανόησης αυτών, όπως καθώς και να αυξηθεί η μετεμβρυακή μουσική και γλωσσική εξέλιξη τους.
Σε πιο πρακτικό επίπεδο, για τις έγκυες μητέρες, η μουσική μπορει να σταθεροποιήσει το καρδιακό ρυθμό του εμβρύου, μειώνοντας έτσι τις βίαιες κινήσεις μέσα στη μήτρα.
Υπάρχουν στοιχεία επίσης που συνηγορούν προς τη βοήθεια ανάπτυξης και ανάκτησης της μνήμης σε παιδιά προσχολικής ηλικίας. Εξ’αιτίας του ότι τα παιδιά αγαπούν την επανάληψη, το να τραγουδάμε γνωστά σε αυτά κομμάτια και να τα ενθαρύνουμε να κάνουν παράλληλα μουσική, ακόμη και με τα πιο απλά κρουστά όργανα, μπορεί να αποβεί τελικά εξαιρετικά επικερδές. Τα διαδραστικά τραγούδια, τα οποία απαιτούν από τα βρέφη και τα νήπια να κουνούν τα χέρια τους ή τα σώματά τους συγχρόνως με τη μουσική, ή να κάνουν συγκεκριμένους ήχους, αποδεικνύονται ιδιαίτερα σημαντικά γιατί αναπτύσσουν βιολογικές λειτουργίες που ενισχύουν τη μαθησιακή και ψυχολογική συμπεριφορά τους.
Η μουσική έχει το ίδιο σημαντικά θετικά αποτελέσματα και στα παιδιά της σχολικής ηλικίας. Όπως και στα παιδιά της προσχολικής ηλικίας, ο χωροχρονικός συλλογισμός βελτιώνεται όταν τα παιδιά μαθαίνουν να παίζουν μουσική. Η πιθανή συνεχόμενη διαδραστική σχέση και ενδιαφέρον με τη μουσική μπορεί να οδηγήσει σε ενδυναμωμένες μαθηματικές, χορευτικές ικανότητες, ανεπτυγμένα στοιχεία ‘βαθιάς ανάγνωσης’, δημιουργική σκέψη και δεξιότητες στις εικαστικές τέχνες.
Γονείς και δάσκαλοι παιδιών που βρίσκονται στη σχολική ηλικία βρίσκουν ότι η ενασχόληση με τη μουσική μπορεί να ωθήσει τα παιδιά στο να γίνουν τελικά καλύτεροι μαθητές. Αυτό γίνεται γιατί οι δεξιότητες που μαθαίνονται δια μέσω της ενασχόλησης με τη μουσική, φαίνεται ότι ‘περνούν’ στην γενική εκπαίδευση, παράγοντας επικοινωνιακές και γνωστικές δεξιότητες που είναι πολύ χρήσιμες σε άλλους τομείς του σχολείου.
Παρομοίως, συμμετέχοντας σε μουσικά γκρουπ και σύνολα, τα παιδιά μπορούν να μάθουν να λειτουργούν πιο αποτελεσματικά σε συλλογικό επίπεδο στο περιβάλλον του σχολείου. Τοποθετώντας το παιδί σε ένα μουσικό περιβάλλον όσο το δυνατόν πιο νωρίς, τα ωφέλη που θα του προσφέρουμε μπορούν να είναι πολύ περισσότερα από το να του εμφυσήσουμε απλά μία αέναη αγάπη για τη μουσική τέχνη. Ενθαρύνοντάς τα παιδιά όχι απλά να ακούν μουσική, αλλά να δραστηριοποιούνται ενεργά μέσα στη διαδικασία παραγωγής της μουσικής, τελικά αποδεικνύεται ότι κάνουμε ένα πολύ σημαντικό βήμα προς τη σωστή και πολύπλευρη εξέλιξή τους.
Με το να ‘εμπλέκουμε’ τα παιδιά όσο το δυνατόν περισσότερο και νωρίτερα στο χώρο της μουσικής, τα βοηθάμε αφενός να διευρύνουν τις θετικές δεξιότητες επίλυσης προβλημάτων, και αφετέρου να εξελίξουν τις δεξιότητες μνήμης. Και στο προσωπικό και κοινωνικό επίπεδο, τα οφέλη για τα παιδιά είναι τεράστια. Δίνοντάς τους ένα τρόπο να εκφραστούν, ενθαρύνεται η δημιουργικότητά τους και εξελίσεται η αυτοεκτίμηση και
αυτογνωσία τους.
Θυμηθείτε πως δεν χρειάζεστε εξειδικευμένες μουσικές γνώσεις για να αρχίσετε να απολαμβάνετε την μουσική μαζί με το παιδί σας. Στην πραγματικότητα, το να μαθένετε μαζί μουσική μπορεί να αποβεί ένας νέος και ωραίος τρόπος συναπασχόλησης και δεσίματος με αυτά.
Dr.Ευθύμιος Παπατζίκης, PhD
Από τη μία, η έρευνα έχει παρουσιάσει σημαντικά στοιχεία όσων αφορά τις επιδράσεις της μουσικής στα παιδιά – ακόμη και όταν είναι βρέφη και βρίσκονται μέσα στη μήτρα. Από την άλλη, η ενεργός συμμετοχή και ενασχόληση με τη μουσική έχει αποτυπωθεί πως ωθεί προς πιο ολοκληρωμένες γλωσσικές και μαθηματικές ικανότητες, πιο θετικά αποτελέσματα στο σχολείο, καλύτερα προσαρμοσμένη κοινωνική συμπεριφορά, ενώ συμβάλει στη βελτίωση του χωροταξικoύ συλλογισμού, ο οποίος είναι η βάση των επιστημών και ιδιαίτερα της μηχανολογικής επιστήμης.
Αν και ο χωροταξικός συλλογισμός μπορεί να ακούγεται ως μία δυσνόητη έννοια, ωστόσο στην πράξη τον γνωρίζουμε όλοι και τον μαθαίνουμε ως παιδιά. Στα πρώτα χρόνια της ζωής τους, τα παιδιά μαθαίνουν να καταλαβαίνουν τις έννοιες του χώρου, όπως το αριστερά και το δεξιά, ή μαθαίνουν να αναγνωρίζουν εμπόδια στο δρόμο τους και να γνωρίζουν πώς να τα αποφύγουν.
Είναι σημαντικό για τα παιδιά να εξασκούν αυτές τις δεξιότητες, και αυτό είναι δυνατόν να γίνει με τη βοήθεια καθημερινών δραστηριοτήτων που περιλαμβάνουν διαδραστικά τραγούδια που ενώνουν την κίνηση, τον χώρο και τις ιδέες-σκέψεις. Εάν ένα παιδί είναι ικανό να αναπτύξει δυνατές και σωστές βασικές έννοιες του χώρου από νωρίς, τότε μπορεί να αναπτύξει και πιο σύνθετες χωροταξικές συλλογιστικές δεξιότητες, που τελικά θα του επιτρέψουν να επιτύχει πιο σύνθετα γνωστικά χαρακτηριστικά, όπως είναι το διάβασμα και η κατανόηση χαρτών και γραφημάτων.
Παίζοντας μουσική σε έμβρυα μπορούμε να επιτύχουμε τη διέγερση μηχανισμών που τελικά θα οδηγήσουν στην ανάπτυξη της δημιουργικότητας και της διανόησης αυτών, όπως καθώς και να αυξηθεί η μετεμβρυακή μουσική και γλωσσική εξέλιξη τους.
Σε πιο πρακτικό επίπεδο, για τις έγκυες μητέρες, η μουσική μπορει να σταθεροποιήσει το καρδιακό ρυθμό του εμβρύου, μειώνοντας έτσι τις βίαιες κινήσεις μέσα στη μήτρα.
Υπάρχουν στοιχεία επίσης που συνηγορούν προς τη βοήθεια ανάπτυξης και ανάκτησης της μνήμης σε παιδιά προσχολικής ηλικίας. Εξ’αιτίας του ότι τα παιδιά αγαπούν την επανάληψη, το να τραγουδάμε γνωστά σε αυτά κομμάτια και να τα ενθαρύνουμε να κάνουν παράλληλα μουσική, ακόμη και με τα πιο απλά κρουστά όργανα, μπορεί να αποβεί τελικά εξαιρετικά επικερδές. Τα διαδραστικά τραγούδια, τα οποία απαιτούν από τα βρέφη και τα νήπια να κουνούν τα χέρια τους ή τα σώματά τους συγχρόνως με τη μουσική, ή να κάνουν συγκεκριμένους ήχους, αποδεικνύονται ιδιαίτερα σημαντικά γιατί αναπτύσσουν βιολογικές λειτουργίες που ενισχύουν τη μαθησιακή και ψυχολογική συμπεριφορά τους.
Η μουσική έχει το ίδιο σημαντικά θετικά αποτελέσματα και στα παιδιά της σχολικής ηλικίας. Όπως και στα παιδιά της προσχολικής ηλικίας, ο χωροχρονικός συλλογισμός βελτιώνεται όταν τα παιδιά μαθαίνουν να παίζουν μουσική. Η πιθανή συνεχόμενη διαδραστική σχέση και ενδιαφέρον με τη μουσική μπορεί να οδηγήσει σε ενδυναμωμένες μαθηματικές, χορευτικές ικανότητες, ανεπτυγμένα στοιχεία ‘βαθιάς ανάγνωσης’, δημιουργική σκέψη και δεξιότητες στις εικαστικές τέχνες.
Γονείς και δάσκαλοι παιδιών που βρίσκονται στη σχολική ηλικία βρίσκουν ότι η ενασχόληση με τη μουσική μπορεί να ωθήσει τα παιδιά στο να γίνουν τελικά καλύτεροι μαθητές. Αυτό γίνεται γιατί οι δεξιότητες που μαθαίνονται δια μέσω της ενασχόλησης με τη μουσική, φαίνεται ότι ‘περνούν’ στην γενική εκπαίδευση, παράγοντας επικοινωνιακές και γνωστικές δεξιότητες που είναι πολύ χρήσιμες σε άλλους τομείς του σχολείου.
Παρομοίως, συμμετέχοντας σε μουσικά γκρουπ και σύνολα, τα παιδιά μπορούν να μάθουν να λειτουργούν πιο αποτελεσματικά σε συλλογικό επίπεδο στο περιβάλλον του σχολείου. Τοποθετώντας το παιδί σε ένα μουσικό περιβάλλον όσο το δυνατόν πιο νωρίς, τα ωφέλη που θα του προσφέρουμε μπορούν να είναι πολύ περισσότερα από το να του εμφυσήσουμε απλά μία αέναη αγάπη για τη μουσική τέχνη. Ενθαρύνοντάς τα παιδιά όχι απλά να ακούν μουσική, αλλά να δραστηριοποιούνται ενεργά μέσα στη διαδικασία παραγωγής της μουσικής, τελικά αποδεικνύεται ότι κάνουμε ένα πολύ σημαντικό βήμα προς τη σωστή και πολύπλευρη εξέλιξή τους.
Με το να ‘εμπλέκουμε’ τα παιδιά όσο το δυνατόν περισσότερο και νωρίτερα στο χώρο της μουσικής, τα βοηθάμε αφενός να διευρύνουν τις θετικές δεξιότητες επίλυσης προβλημάτων, και αφετέρου να εξελίξουν τις δεξιότητες μνήμης. Και στο προσωπικό και κοινωνικό επίπεδο, τα οφέλη για τα παιδιά είναι τεράστια. Δίνοντάς τους ένα τρόπο να εκφραστούν, ενθαρύνεται η δημιουργικότητά τους και εξελίσεται η αυτοεκτίμηση και
αυτογνωσία τους.
Θυμηθείτε πως δεν χρειάζεστε εξειδικευμένες μουσικές γνώσεις για να αρχίσετε να απολαμβάνετε την μουσική μαζί με το παιδί σας. Στην πραγματικότητα, το να μαθένετε μαζί μουσική μπορεί να αποβεί ένας νέος και ωραίος τρόπος συναπασχόλησης και δεσίματος με αυτά.
Dr.Ευθύμιος Παπατζίκης, PhD
- Ερευνητής του Παιδαγωγικού Ινστιτούτου και του Κέντρου Νευροεπιστήμης στην Εκπαίδευση, Πανεπιστήμιο του Λονδίνου
- Γενικός Διαχειριστής του Musics R.E.D. Group
- Μέλος της Επιτροπής Υποστήριξης Μουσικής Εκπαίδευσης της International Society for Music Education (I.S.M.E.) Πηγή: http://www.classicalmusic.gr/?p=3248
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου