Σαν σήμερα στη μουσική..."Αλεξάντερ Μποροντιν"

Σαν σήμερα 12 Νοεμβρίου του 1833 γεννήθηκε ο Ρώσος συνθέτης Aλεξάντερ Μποροντίν

 

Βιογραφικά

Αλεξάντερ Μποροντίν (1833-1887) 

Γεννήθηκε στην Αγία Πετρούπολη στις 12 Νοεμβρίου του 1833. Ήταν νόθος γιος ενός Ρώσου πρίγκιπα και απόγονος των αρχαίων βασιλιάδων μιας επαρχίας της Ρωσίας. Πήρε αξιόλογη παιδεία από μικρή ηλικία και έμαθε πολλές γλώσσες.
Στην ηλικία των οχτώ ετών έδειξε ενδιαφέρον στην μουσική και τα μουσικά όργανα. Από νωρίς έδειξε ταλέντο και μπορούσε να αναπαράγει αυτά που άκουγε να παίζουν οι στρατιωτικές μπάντες στο πιάνο. Η μητέρα του τον ενθάρρυνε να μάθει ένα μουσικό όργανο και προσέλαβε έναν άνθρωπο της μπάντας να μάθει στον γιο της φλάουτο. Στην ηλικία των εννιά είχε ήδη αρχίσει να συνθέτει και συνέθεσε μια πόλκα για το πιάνο.

Αργότερα έμαθε πιάνο και άλλα μουσικά όργανα και ενώ συνέχιζε να μαθαίνει μουσική, ανέπτυσσε ενδιαφέρον για την χημεία των στοιχείων, φτιάχνοντας βεγγαλικά και γαλβανικά στοιχεία. Το 1850 μπήκε στην Ιατρό-Χειρουργική Ακαδημία στην Αγία Πετρούπολη, όπου σπούδασε ανατομία, βοτανολογία, χημεία, κρυσταλλογραφία και ζωολογία. Κατά την αποφοίτησή του διατέλεσε για ένα χρόνο χειρούργος σε στρατιωτικό νοσοκομείο και ακολούθησαν άλλα τρία χρόνια πιο προχωρημένων σπουδών στην Δυτική Ευρώπη. Στις 15 Μαΐου του 1857 έκανε μια διδακτορική διατριβή με θέμα "Αναλογία του αρσενικού οξέος με το φωσφορικό στην χημική και τοξικολογική συμπεριφορά του" Αυτή ήταν η πρώτη φορά στην Ιστορία της Ακαδημίας που μια διατριβή είχε γραφτεί στα Ρώσικα και όχι στα Λατινικά. Αυτή η διατριβή του έδωσε το πτυχίο του διδάκτορα στην Ιατρική.

Μετά τη λήψη του διδακτορικού του, πέρασε τα επόμενα χρόνια ταξιδεύοντας σε πολλές χώρες, γράφοντας πολλά επιστημονικά συγγράμματα και πραγματοποιώντας ομιλίες, σεμινάρια και διαλέξεις . Πέρασε ένα καλοκαίρι στην Ρωσία αναλύοντας υπόγεια ύδατα και μελετώντας τις ιαματικές ιδιότητές τους. Το 1862 πήρε έδρα καθηγητή στην Ακαδημία. Έπαιξε καθοδηγητικό ρόλο και ήταν πρωτοπόρος στην καθιέρωση ιατρικών μαθημάτων για γυναίκες. Μετά πέρασε το μισό της ζωής του δίνοντας διαλέξεις και επιτηρώντας τους μαθητές. Ο Μποροντίν θεωρούσε πάντα ότι η Χημεία αποτελεί το κυρίως επάγγελμά του, παρά τη μεγάλη του επιτυχία στην μουσική. Ήταν αυτοδίδακτος στη μουσική, είχε όμως ένα ιδιαίτερο ταλέντο που τον βοήθησε να αποκτήσει μια αξιόλογη τεχνική και να αναπτύξει ένα προσωπικό στυλ. Το 1864 γνώρισε τον Μπαλακίρεφ και έγινε μέλος της "Ομάδας των Πέντε". Ο Μπαλακίρεφ ήταν ο συνθέτης που ίδρυσε αυτήν την ομάδα και μαζί με τους υπόλοιπους συνθέτες(Cui, Mussorgsky, Rimsky-Korsakov) που ήταν μέλη αυτής της ομάδας, ίδρυσε στην Πετρούπολη μια Ελεύθερη Σχολή Μουσικής που απέβλεπε στην διάδοση της εθνικής μουσικής της Ρωσίας.

Ο χαρακτήρας αυτής της σχολής ήταν πρωτοποριακός σε αντίθεση με άλλες σχολές που διακρίνονταν από έναν συντηρητισμό. Οι παθιασμένες συζητήσεις και οι προβληματισμοί της "Ομάδας των Πέντε" αλλά και των υπολοίπων νέων καλλιτεχνών εκείνης της εποχής είχαν όλα τα γνωρίσματα του Ρομαντικού κινήματος. Οι έννοιες της καλλιτεχνικής πρωτοπορίας συνοδεύονταν από φιλοσοφικούς αλλά και πολιτικούς προβληματισμούς για την κοινωνική δικαιοσύνη, τις έννοιες του σοσιαλισμού, του αθεϊσμού κ.α. Ο Μποροντίν προσπάθησε και αυτός να συνδυάσει τη δυτική αρμονία με τις μελωδίες και τους ρυθμούς της λαϊκής μουσικής της Ρωσίας. Η μουσική του χαρακτηρίζεται από τον συνδυασμό αυτών των διαφορετικών "αρμονικών συστημάτων" αλλά και από τους έντονους και δυναμικούς ρυθμούς.

Το 1963 παντρεύτηκε την Κατερίνα Προτοπόποβα μια λαμπρή νεαρή πιανίστρια, όπου την γνώρισε σε ένα ταξίδι του στην Γερμανία. Το πιο σημαντικό μουσικό έργο του Μποροντίν είναι η μεγάλη επική όπερα "Ο Πρίγκιπας Ιγκόρ", που το έγραφε επί 18 χρόνια και είναι βασισμένη σε δικό του λιμπρέτο. Έγραψε επίσης 3 συμφωνίες, ένα έργο για ορχήστρα με τίτλο «Εικόνες από την Κεντρική Ασία», 2 κουαρτέτα εγχόρδων, ένα κουιντέτο, τραγούδια και διάφορα μικρά κομμάτια για πιάνο.

Ο Λιστ εκτιμούσε πολύ τη μουσική του Μποροντίν και βοήθησε πολύ στη διάδοσή της στην υπόλοιπη Ευρώπη. Πριν το τέλος του 1860 και στις αρχές του 1870 άρχισε να αφιερώνει λιγότερο χρόνο στην χημική έρευνα και ξεκίνησε να συνθέτει περισσότερο. Ο Α. Μποροντίν ήταν μια πολυαγαπημένη και σεβάσμια φιγούρα αλλά οι καρδιακές προσβολές και μια επιδημία χολέρας επέσπευσαν τον θάνατό του. Παρ' όλα αυτά ήταν καθαρά θέμα χαρακτήρα, όταν νωρίς το 1887 επέστρεψε από μία ακαδημαϊκή εργασία για να παρακολουθήσει έναν διασκεδαστικό χορό στην Ακαδημία. Φορώντας κόκκινο πουκάμισο και μακριές μπότες, το εθνικό κουστούμι της Ρωσίας, μπήκε στον χορό, με πολύ καλό χιούμορ και υψηλό πνεύμα. Μετά τα μεσάνυχτα, όταν η εκδήλωση κορυφώθηκε, έπεσε πίσω και μέσα σε λίγα δευτερόλεπτα πέθανε από καρδιακή ανεπάρκεια.

Η μουσική του Μποροντίν είναι γεμάτη από ρομαντική γοητεία αναδεικνύοντας τα χρώματα και τα τοπία της Ρωσίας. Επειδή επέλεξε να αφοσιωθεί περισσότερο στην Χημεία και στην διεύθυνση του επιστημονικού Ινστιτούτου της Αγίας Πετρούπολης, η φήμη του σαν βασικού συνθέτη παραμένει σε ένα πολύ μικρό αριθμό εργασιών. Όμως αυτές οι εργασίες είναι τέτοιας αυθεντικότητας και ποιότητας που αναμφισβήτητα του εξασφάλισαν μια σημαντική θέση στην ιστορία της Ρώσικης μουσικής.

Βιβλιογραφία

1. ΜΕΓΑΛΗ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΕΓΚΥΚΛΟΠΑΙΔΕΙΑ Παύλος Δρανδάκης
2. Ιστορία της Μουσικής , Εκδόσεις Υποδομή
3. Μουσική για παιδιά και για έξυπνους μεγάλους, Εκδόσεις ΝΕΦΕΛΗ
4. Russian Masters 1, Abraham G. Lloyd-gones D, Macmillan, 1986
5. Borodin-the composer and his music, Abraham G, William Reeves, 1927
6. www.geocities.com/cahmn/Essays/Borodin.htm
7. www.lessontutor.com/bf_borodin.html
Πηγή